Đại Việt sử ký toàn thư ghi lại rằng : Khi mới sinh ra, thân tướng Phật Hoàng có màu vàng tía như sắc Phật. Nhận thấy điều kỳ lạ và đặc biệt ấy, vua cha Trần Thánh Tông đã đặt tên cho Ngài là Kim Phật, sau đó mới đổi thành Nhật Tôn và sau cùng là Trần Khâm. Tuy là một người sống ở địa vị cao sang và quyền uy, nhưng trong tâm luôn một lòng hâm mộ đạo Phật từ thủa nhỏ; đặc biệt đó là những chí hướng thâm sâu như các bậc đại sĩ xuất trần.
“Nếu không có tâm hồn của Phật ngầm chứa trong con người của Ngài ngay từ khi mới sinh ra, thử hỏi, có vị vua nào mà lại từ bỏ mọi danh gia vọng tộc để tìm đến cõi tu hành như Ngài hay không. Điều đó cũng cho thấy, Ngài không chỉ có tâm của Phật mà còn là người được “lựa chọn”, hay nói đúng hơn đó là cái duyên đã chọn và đưa Ngài đến với cõi Phật ngay từ thủa lọt lòng”, vị Trụ trì chùa Ngọa Vân, Đại Đức Thích Thanh Tiến lý giải. Năm 1279, Ngài chính thức lên ngôi Hoàng Đế ở tuổi 21. Tuy ở địa vị cao và nắm quyền trị vì đất nước, nhưng Ngài vẫn cố giữ mình được thanh tịnh để tu tập và chứng minh cho mọi người thấy được cái tâm thoát tục, từ đó dẫn dắt muôn dân còn chìm đắm trong mê muội thoát khỏi bể khổ bằng một tâm hồn hướng thiện. Bởi thế, những lúc rảnh việc Quốc sự, Ngài lại tìm đến chùa Tư Phước trong đại nội để đọc kinh niệm phật.
BÌNH LUẬN