Dù nổi tiếng là vậy, nhưng đằng sau Tàu anh qua núi là cả một câu chuyện đầy cảm động, thấm đẫm nước mắt mà ít ai biết. NSND Thanh Hoa kể lại: "Từ năm 1977, tôi đã hát bài Tàu anh qua núi, trong một chuyến tàu. Trước đó, tôi về công tác tại đài Tiếng nói Việt Nam vào năm 1976. Lúc đó, phong trào thủy lợi đang mạnh nên tôi và anh Ngọc Tân rất thành công với bài Con kênh ta đào, cùng chị Thu Hiền và anh Kiều Hưng. Tiếp đó, tôi nổi tiếng với Tình yêu của đất và nước, Em chọn lối này.
Đến tận 1977, Tàu anh qua núi mới ra đời. Bài hát này do người chồng đầu tiên của tôi, nhạc sĩ Phan Lạc Hoa sáng tác”. Theo đó, vào tháng 1 năm 1977, đoàn tàu Thống Nhất đã nối liền chuyến Nam – Bắc đầu tiên. NSND Thanh Hoa và nhạc sĩ Phan Lạc Hoa khi ấy đang công tác tại đoàn văn công của Tổng cục đường sắt nên đi theo chuyến tàu này để hát. Bà nói: “Chuyến tàu ấy đi vất vả lắm, chứ không phải như tàu bây giờ. Hết một ga lại phải đợi đến 3, 4 tiếng mới được đi tiếp. Thậm chí, người đi tàu còn phải xuống tàu để bắt chuyến ở phía trước vì đường ray chưa được hoàn thiện”. Đến đèo Hải Vân, người trưởng tàu tên Quý bất ngờ kéo một hồi còi dài rồi dừng tàu, rủ nhạc sĩ Phan Lạc Hoa xuống đi đâu đó. Tới lúc đi về, NSND Thanh Hoa thấy cả hai người mắt đỏ hoe. Lấy làm lạ, Thanh Hoa tới hỏi chuyện thì vị trưởng tàu bảo người yêu anh ấy đã ngã xuống ở đây khi gỡ mìn để nối đường ray. Mỗi lần qua đèo Hải Vân, anh ấy phải kéo một hồi còi rồi xuống thắp cho chị một nén nhang.
BÌNH LUẬN