Chuyện nhỏ Hiền, con bà Tư bán bánh mì đi lấy chồng có gì lạ lùng mà người ta bàn tán xôn xao lên đến thế. Ở cái xóm này đâu phải Hiền là mẹ đ
Chuyện nhỏ Hiền, con bà Tư bán bánh mì đi lấy chồng có gì lạ lùng mà người ta bàn tán xôn xao lên đến thế. Ở cái xóm này đâu phải Hiền là mẹ đơn thân duy nhất đi thêm bước nữa, vẫn còn có vô số người đó thôi. Thì ra cái nguyên do khiến họ soi mói về đời tư của Hiền, chính là: thằng Trọng chồng trước của cô, từ lúc ra tòa ly dị cho tới giờ nó không thèm quen thêm bất cứ người con gái nào. Lý do là còn thương Hiền, mong muốn nối lại mối duyên xưa mà chính Hiền đã đang tâm cắt đứt, khi vợ chồng đã có với nhau một mặt con và hơn mười năm dài chung sống. Những lần uống rượu vô ba mớ, trong cơn say ngà ngà những ký ức xưa lại hiện về, thằng Trọng khóc sướt mướt gặp ai cũng kể lể về cái chuyện vợ chồng tan vỡ, mà từ đầu chí cuối đều do nhỏ vợ mình gây ra. Ai nấy đều cảm thông, tội nghiệp, đồng thời chỉ trích gay gắt về sự bạc bẽo từ Hiền dành cho phía nhà chồng. Cái ngày họ quyết định ra tòa ly dị, ai nghe tin cũng giật mình sửng sốt, vì hai vợ chồng rất thương yêu, đi đâu cũng quấn quýt có đôi có cặp trông hạnh phúc tràn đầy. Những cử chỉ âu yếm thương yêu khiến người ta phải đôi lần ganh tị, chưa từng có cãi vã hơn thua, lời qua tiếng lại trong bất cứ chuyện gì. Thế mà đùng một phát họ đường ai nấy đi, nhà ai nấy ở, chỉ để lại cái chép miệng, lắc đầu tiếc ngắn tiếc dài trong mỗi người xung quanh.
Có câu “đèn nhà ai nấy sáng” chỉ người trong cuộc mới hiểu vì sao lại có chuyện gia đình tan vỡ, không còn tiếp tục chung sống hết một quãng đường đời. Thì ai chẳng muốn mình có một mái ấm gia đình, một bến bờ hạnh phúc theo chủ nghĩa con người. Không ai muốn đi trái ngược lại nếu không phải gặp một biến cố rối ren mà cả hai chẳng thể nào gỡ nổi. Ngần năm ấy, mối tình nở hoa tỏa hương thơm thanh ngát, hạnh phúc ấy thật ngọt ngào, say cành trĩu quả nheo nhóc trong vườn yêu ái tình. Nó thắm đượm tha thiết, tô đẹp màu lương duyên của cặp vợ chồng son trông xứng đôi vừa lứa. Con dâu được nhà chồng thương yêu, cái tánh ngay thẳng, chu toàn mọi chuyện từ trong ra tới ngoài. Nhỏ Hiền giỏi giang, đẹp người đẹp nết, biết làm ăn tính toán chẳng thua người phụ nữ nào trong xóm. Dành dụm số tiền cưới lẫn vàng vòng đã có, cũng mở hẳn cửa hàng nước ngọt nhỏ làm ăn với người đời. Nhờ uy tín gia đình chồng nên công việc làm ăn khá suôn sẻ, dần dần trở thành một đại lý lớn bỏ hàng hết xã này rồi tới những khu vực lân cận xã khác. Công việc cứ thế phát triển mỗi ngày thêm lớn mạnh. Trọng sắm chiếc xe tải phụ bỏ hàng trong lúc vợ bụng mang dạ chửa. Rồi cái nguyên nhân mâu thuẫn dẫn đến ly dị cũng xuất phát từ đây.
Từ lúc Hiền sinh ra con bé đầu lòng tất cả công việc đều giao hết cho Trọng quán xuyến. Cô còn trong quá trình phục hồi sức khỏe, nuôi dưỡng con nhỏ nên không thể nào gánh vác như thời kỳ trước đây. Cứ tưởng con mới chào đời, nhận ra trách nhiệm của người cha Trọng sẽ chí thú làm ăn không còn cái máu đỏ đen như thuở còn chưa vợ. Nhưng không! Vẫn tính nào tật nấy, dành tất cả số tiền của chuyến hàng trên cho việc đá gà, bài bạc, thua sạch rồi trở về tay không. Khi vợ đề cập đến số tiền trên Trọng bịa ra rằng: “người ta chưa đủ trả và hẹn trong một chuyến hàng tới”. Trong ánh đèn vàng mờ nơi căn buồng Hiền nằm, Trọng hớn hở chạy vào như báo tin mình đến.
– Ba đến thăm con gái đây! Con gái có ngoan không? Có nhớ ba không? Ba đi giao hàng mà nhớ con quá. – Đương nhiên những lời này là Trọng cố tình nói cho vợ nghe. Bé sơ sinh thì biết cái gì mà hỏi với trả lời! Đứa bé đã ngủ từ bao giờ, Hiền lấy chiếc khăn đắp lên người cho nó, đưa ngón tay lên môi báo hiệu giữ im lặng rồi âu yếm nhìn chồng:
– Sao nay anh tới trễ quá vậy?
– Xe bị hết dầu, nên anh phải về muộn.
– Hôm nay anh đã giao đủ cho đại lý và các hàng quán rồi chưa? Số tiền ấy nhớ nhắc họ phải trả sớm, có như thế mình mới tiếp tục lấy hàng được.
– Anh giao đủ hết rồi! Ngày mai đi giao tiếp rồi họ trả đủ hết luôn.
– Ráng kêu họ trả đủ vì mình ít vốn, còn vài ngày là phải trả tiền cho nhà phân phối.
– Anh biết rồi! Em cứ yên trí. Có con nên cố gắng làm kiếm tiền để lo sau này cho nó! Anh bây giờ vẫn chưa cơm nước tắm rửa gì hết, vừa về là anh chạy lên thăm em và con ngay.
Nụ cười hạnh phúc của Hiền nở tươi trên môi, vì có một người cha, một người chồng hết mực vì gia đình con cái. Biết lo lắng, chịu khó chịu cực, chẳng một lời than phiền như hồi mới cưới về. Có lẽ mỗi người đàn ông khi đã làm cha thì họ đều trưởng thành thêm một tí, biết lo lắng chu toàn làm tròn bổn phận của một người vừa mới lên chức cha.
– Trong thời gian này sẽ rất vất vả cho anh! Cố lên nhé. – Hiền nói với gương mặt tràn đầy niềm vui.
– Có con rồi thì ai mà không thế. Thôi anh về ngủ để mai còn dậy sớm chở hàng” – Trọng ngáp ngáp rồi đưa tay che miệng.
– Còn quá sớm, mới có bảy giờ thôi. Anh tới thăm mẹ con em chưa được năm phút mà đã đòi về rồi. Ở lại tí nữa lát con thức rồi ngắm mà thương. Cặp mắt lanh lẹ giống y hệt anh vậy.
– Thôi để mai! Giờ về tắm rửa, ăn uống rồi ngủ, để khuya còn đi sớm.
Biết chẳng thể giữ được Trọng ở lại lâu thêm bất cứ phút giây nào nên Hiền gật đầu. Trọng đi ra thưa cha mẹ vợ rồi lên xe phóng đi. Hiền đứng nhìn theo nở nụ cười, thì thầm:
– Thấy tội nghiệp ghê! Có con rồi mới chịu làm ăn, thậm chí thời gian thăm cũng không có nhiều. – Hiền ngồi xuống ghế đôi mắt vẫn nhìn ra ngõ, nụ cười còn đó chẳng chịu khép môi lại.
– Có con rồi thì khác chớ sao bây! Nó không lo thì ai lo đây. – Cha của Hiền vui lây rồi nói với cô.
– Phải công nhận! Ai làm biếng khi có con rồi cũng thành giỏi hết. Đừng nói thằng Trọng, ngay cả thằng Hùng con ông sáu Quý hồi đó nó tệ, quậy phá tới mức nào, nhưng khi có con rồi thì làm tối tăm mặt mày, có rảnh rang đâu mà đi ăn với chả chơi. – Mẹ của Hiền nói.
Trong lòng Hiền dâng trào một niềm vui gấp bội, thấy thương chồng nhiều hơn. Cô lặng lẽ vào phòng đóng kín cửa chìm sâu vào giấc ngủ trong hạnh phúc thơm lừng.
Trọng trở về sớm hơn mọi đêm, lục tìm chìa khóa mở tủ lấy tiền nhằm đi gỡ gạc. Phải thắng cho bằng được lấy lại số tiền đã thua trước đó chỉ vài giờ, có như thế mới giải thích được với vợ về số tiền không cánh mà lại bay. Gom sạch tiền trong tủ, vội vàng đến địa điểm! Nơi ánh đèn le lói những con bạc say sưa sát phạt nhau trên tấm chiếu mỏng manh. Tiếng chửi thề đầy ấm ức của kẻ thua cuộc, tiếng cười giòn giã của những kẻ thắng, xáo trộn lên hòa vào đêm vắng lặng. Thôi thúc đôi chân Trọng, cái máu cờ bạc đang sôi sục trong người, điều khiển tâm trí phải lao vào như con thiêu thân mịt lối giữa đêm trường. Lần thứ hai Trọng thua sạch, chẳng còn cơ hội gỡ như ban đầu dự tính, tiền ở nhà đã không còn! Lấy đâu ra để tiếp tục chiến đấu, cái máu thua tức còn đang dâng trào thúc giục vào sòng cho sớm. Ngẫm nghĩ mãi hết cách, Trọng cầm cố luôn chiếc xe máy mà khi cưới hai vợ chồng đã ưng thuận cùng mua. Lại liên tiếp thua, đành lấy thêm tiền bán luôn cả chiếc xe! Miễn có tiền thì bao nhiêu cũng bán, bán hết, bán sạch không chừa một thứ gì. Thế là giờ tiền mất mà xe cũng chẳng còn, mai nhà phân phối xuống thu tiền thì chẳng biết làm sao? Không thể nào xin khất hết lần này tới lần khác. Thôi thì mặc kệ cứ tới đâu tính tới đó. Trọng lẳng lặng trở về với gương mặt buồn hiu như gia đình có tang, những dòng suy nghĩ luẩn quẩn cứ chồng chéo vào đêm. Giải thích thế nào về số tiền đã thua! Cũng không thể nói sự thật cho vợ biết vì mới sinh con dễ ảnh hưởng sức khỏe. Càng không nên vay mượn từ mẹ ruột của mình, chắc chắn bà sẽ gọi điện hỏi Hiền cái sự nguyên nhân trên! Mà dù có nói thật là đánh bài thua thì bà cũng sẽ bỏ mặc không dang tay cứu vớt. Trước lúc chưa có vợ, cũng cờ bạc nợ nần, bà đã đứng ra trả chẳng biết bao nhiêu lần. Khuyên bão mãi không nghe bà đành buông xuôi cho đến tận bây giờ. Nghĩ tới thấy quá nhiêu khê chẳng biết làm gì! Thôi thì cứ hẹn hứa với nhà phân phối tạm thời, mọi chuyện tính sau.
Sáng đó nhà phân phối xuống giao hàng, đồng thời lấy số tiền mà kỳ trước còn nợ. Trọng hẹn lại ngày tới với lý do “con bệnh đang nhập viện, vợ mang tiền đi hết chẳng còn một đồng nào ở nhà”. Thế là vượt qua một sự rắc rối từ phía nhà phân phối! Bước tiếp theo làm thế nào để kiếm lại số ấy nhằm trả như vừa rồi hứa hẹn. Trọng hiểu rằng, trong điều kiện kinh tế làm ăn không thể nào thất hứa hay mất uy tín với những đối tác quan trọng, nếu liên tục trì hoãn như ban đầu thỏa thuận, họ sẽ đơn phương chấm dứt, ngừng ký kết hợp đồng. Không còn cách nào bèn mang số hàng vừa nhận, đi bỏ cho đại lý rồi tiếp tục lấy tiền đến sòng bài gỡ gạc! Nhưng số đỏ chẳng có mà đen lại quá thừa, thua nối tiếp thua rồi mang túi rỗng tuếch trở về với nỗi buồn chua cay. Lần này thì chẳng còn gì, hàng hết, nhà phân phối cũng thôi không giao vì chưa thanh toán số tiền của hoá đơn cũ. Chỉ còn lại chiếc xe tải chở hàng mỗi ngày, Trọng đem đi cầm lấy tiền cờ bạc, rồi đến lúc thua sạch bán tuốt mà chẳng cần nghĩ ngợi xa xôi.
Như vậy từ một đại lý đồ sộ dựng lên bằng mồ hôi nước mắt, sự cố gắng của Hiền, đã trở thành con số 0 trong thời gian ngắn ngủi. Mẹ của Trọng biết chuyện rất giận dữ, nhưng bà cũng thuộc người sĩ diện, luôn che giấu sự ăn chơi của con trai mình với bà con lối xóm. Chẳng ai biết Trọng là người mê cờ bạc, ngay cả những người có nhà ở rất gần. Họ cũng chỉ thấy Trọng là người hiền lành hay cười nói quá gần gũi thân thiện. Chịu khó làm ăn, tuy không được nhiều so với những người khác, nhưng dẫu sao Trọng vẫn là người con trai lý tưởng mẫu mực, nghiêm chỉnh trong mắt của những người xung quanh. Không phá hoại, lêu lổng đua đòi, được sự ảnh hưởng giáo dục chỉn chu tuyệt đối từ phía gia đình. Cha mẹ đều làm công chức có tiếng nói uy tín trong xã hội, được người người kính nể, từ lớn chí nhỏ, từ đầu đến cuối thôn.
Biết được tin Trọng cờ bạc dẫn đến mất tất cả! Hiền rơm rớm nước mắt, lòng tin và hy vọng sụp đổ, như chính cốc nước vừa rơi xuống miểng văng ra tứ tung. Cô ôm con nhỏ trong sự nghẹn ngào, nghe lòng mình đau đớn như những miểng vụn kia đang găm vào lòng cô chảy máu. Cô chới với khi nghĩ đến thời gian sau tương lai của đứa con! Rồi nó sẽ ra sao? Khi tiền bạc không có, sữa, tả, quần áo, thuốc thang, cả một cục nợ to đùng giờ lo trả cho phía nhà phân phối. Càng nghĩ càng buồn! Nếu như không thương vợ thì cũng phải thương đứa con mới chào đời! Sao có thể làm những điều cay nghiệt với cả hai mẹ con. Tiếng khóc cô thêm lớn văng vẳng trong căn phòng tối đen.
– Có chuyện gì vậy Hiền. – Mẹ của Hiền chạy vào khi nghe con gái khóc và có tiếng cái ly vừa rơi vỡ.
– Hết rồi mẹ ơi. Con đã hết thật rồi, chẳng còn gì nữa. – Tiếng khóc không thể nào ngừng lại với niềm ấm ức đang lấn át.
– Cái gì hết! Nói mẹ nghe. Mới sinh em bé không được khóc sẽ dễ tổn hại tới tinh thần.
– Trong những ngày con nằm dưỡng ở đây, chồng đã lấy tiền đi bài bạc thua hết. Giờ chẳng còn gì, xe máy cũng bán, xe tải cũng bán! Nợ nhà phân phối một khoản tiền lớn. Họ vừa gọi điện đòi, giờ con không biết phải làm sao để trả đây?.
– Con bình tĩnh! Chị sui đã biết chuyện này chưa?
– Mẹ chồng đã biết, nhưng bà nói chuyện vợ chồng thì tự lo, bà không muốn dính líu gì tới.
– Giờ con tính sao đây Hiền?
– Con muốn ly hôn.
– Thôi đừng con! Đứa bé mới chào đời cần phải có cha có mẹ. Huống gì đây là lần đầu tiên chồng mày mắc sai lầm. Cứ khuyên nó bỏ rồi làm lại từ đầu, đồng vợ đồng chồng thì cái gì cũng qua. Mẹ không cho con ly hôn! Vợ chồng là sống trọn đời với nhau không phải cứ có chuyện thì kéo nhau ra tòa giải quyết mà không phải là trong gia đình. Con người ai lại không có lỗi hả con?
– Chuyện gì mà hai mẹ con ồn ào lên như cháy nhà vậy. – Cha của Hiền bước vào, thấy con gái đang khóc sướt mướt. Ông nhìn sang bà rồi hỏi câu tương tự:
– Có chuyện gì vậy bà? Sao con nó lại khóc?
– Thằng Trọng đem tiền đi đánh bài bạc, vốn liếng mất hết. – Bà trả lời ông, lặng lẽ ngồi cạnh Hiền, vỗ vai an ủi con.
– Có chuyện đó nữa à? Sao nó có thể đối xử với vợ con như vậy. Vợ mới sinh, con vừa chào đời, thế mà lại không chịu làm ăn. Tôi tưởng đâu nó nghĩ tới gia đình lo làm kiếm tiền nên không có thời gian thăm vợ con! Hóa ra là đi đỏ đen.
– Sao số của con mình lại khổ thế này, mới sanh mà cũng không được yên. – Bà mếu máo như sắp khóc, đôi mắt cảm thông nhìn về đứa cháu ngoại và cô con gái đầy tội nghiệp.
– Thôi đã đến nước này rồi thì tôi tính thế này. Mình còn một khoản tiền và chút ít vàng cứ đưa cho con nó gây dựng lại từ đầu. Có ai muốn thế này đâu, cũng do thằng Trọng còn non người trẻ dạ nên chưa chín chắn suy nghĩ tới hậu quả! Trong đời có ai cờ bạc mà làm giàu bao giờ.
– Đó là tiền dưỡng già để dành, con làm sao có thể lấy! Lỡ đau ốm bệnh tật thì cha mẹ chạy đâu ra. – Cô rưng rưng đôi mắt nhìn cha. Cái gì cũng vậy, từ xưa đến giờ cha mẹ luôn dành những gì tốt đẹp nhất cho con cái. Ngay cả lúc Hiền chuyển bụng sắp sinh, chỉ có hai ông bà già túc trực thay phiên nhau bên con! Vui mừng khôn xiết khi nghe tiếng khóc của cháu ngoại chào đời. Phía bên nội có tới thăm nhưng cũng được chốc lát rồi vội vàng ra về. Thế mới biết phía ngoại, tuy không mang họ mình nhưng tình thương dành cho cháu chẳng thua kém gì so với phía họ nội.
– Đừng khóc nữa! Cứ lấy mà làm lại từ đầu, khi nào dư dả thì trả lại cho tao! Yên tâm, tao với mẹ mày khỏe như trâu, không ốm đau bệnh tật gì đâu, lo xa chi bây. Nhớ khi về bên đó kiểm soát tiền bạc cho cẩn thận, phải thường xuyên khuyên bảo thằng Trọng từ bỏ mà chú trọng vào chuyện làm ăn – Ông nói những lời sau cùng rồi kêu bà ra ngoài đừng làm phiền để cháu ngoại ngủ yên.
Tối đó hai vợ chồng già không ngủ được, ông cứ đi tới đi lui trong nhà trên của mình. Ngoài kia những hạt mưa rầm rầm trên mái nóc! Nỗi buồn của ông cứ như nước mưa đã ngập hết một khoảng sân. Ông pha bình trà thứ tư, đôi mắt đăm chiêu hiện trong cái cặp kính lão! Nhìn ra trước ngõ thấy mịt mù như tương lai con gái ruột của mình. Cứ tưởng lấy được chồng từ con nhà đàng hoàng sẽ sống trong hạnh phúc êm ái, nào có ngờ khi về làm dâu thấy Hiền càng ngày càng khổ hơn. Nghĩ đi nghĩ lại ông thấy quá mệt mỏi vì chứng bệnh tuổi già, thôi thì cứ nghĩ thoáng để thấy lòng nhẹ nhàng. Rồi cơn mưa kia cũng tạnh, tất cả mọi cảnh vật sẽ trở lại như trạng thái ban đầu. Rồi Trọng cũng sẽ bỏ cờ bạc, chí thú vào làm ăn, cả hai vợ chồng cùng nhau gây dựng lại. Ông tắt đèn bước lên giường nằm cố dỗ giấc ngủ, cơn mưa ngoài kia còn chưa tạnh.
Mỗi lần đến thăm vợ con, Trọng hay khóc lóc xin lỗi về những gì mình đã làm. Hứa từ bỏ không bao giờ dính dáng tới đỏ đen. Hiền tin, vì cho rằng con người ai cũng có lúc sai lầm, cái quan trọng nhất là biết nhận lỗi, sửa chữa! Huống gì đứa bé mới sinh ra cần phải có cha có mẹ đầy đủ. Ly hôn chính là đang trốn chạy mọi khó khăn trước mắt! Tìm cái yên bình nhẹ nhàng cho bản thân. Nhưng còn đứa con! Chẳng khác nào bỏ mặc nó giữa mùa đông giá lạnh. Làm sao có thể ấm áp cho mỗi cá thể mà để con thơ phải co ro một mình thiếu hơi ấm từ tình thương mẹ cha. Ích kỷ lắm thay! Nghĩ thế Hiền bỏ qua lần này, cố kiếm tiền trả nợ cho chồng và lo cho con nhỏ. Nhưng cô vẫn còn tiếc nuối vì công sức mình bỏ ra một thời gian khá dài, mà nó tan biến chỉ trong vài ngày ngắn ngủi. Mỗi lần nghĩ tới thì nước mắt lại rơi vì cái tính hay tiếc của, thấy càng mất niềm tin vào người chồng mình hơn.
Thời gian sau Hiền dành dụm số tiền dưỡng già của cha mẹ, mở tiệm tạp hóa nhỏ buôn bán lác đác cho qua ngày. Vì chẳng còn lái xe giao hàng như lúc trước đây nên bây giờ Trọng khá rảnh rỗi, thường xuyên cặp bè cặp bạn đi chơi tối ngày, mà mỗi lần Hiền nói thì vợ chồng lại có chuyện lục đục. Đó là điều mẹ chồng cực kỳ ghét! Bà chỉ muốn mọi người nhìn thấy cái mặt phải hạnh phúc vui sướng của con cái, riêng mặt trái đau khổ cứ giấu vào hoặc tự chịu đựng, miễn sao đừng để lộ ra bên ngoài! Tóm lại tích cực thì trang bị, tiêu cực nên giấu nhẹm. Những lần cô đề cập tới việc ăn chơi của Trọng, bà nói gãy gọn chỉ một câu “chuyện vợ chồng thì tự tắt đèn khuyên nhủ nhau. Nói với mẹ chi? Mẹ chẳng giải quyết được gì, đã quá nhiều lần khuyên răn mà nó đâu có nghe”. Bất lực Hiền đành im lặng, mặc kệ Trọng muốn làm gì thì làm, miễn đừng đụng chạm đến số tiền mà lâu nay cô tích góp để gây dựng lại cái cửa hàng như lúc ban đầu đã mở. Hiền quyết lần này sống vì con, dù nghe rất nhiều nguồn tin từ gia đình chồng báo lại, Trọng cặp hết con này đến con khác, Hiền vẫn mặc kệ cứ ậm ừ cho qua. Đó là những tin cực kỳ chính xác không phải nói nhằm chia rẽ gia đình. Phía bên chồng có nhiều bạn dâu thương cảm với số phận lẫn nhau, nhưng họ không dám nói thẳng. Ai cũng hiểu tính sĩ diện lẫn khó khăn quá đỗi của bà mẹ chồng cổ hủ lẫn cố chấp! Chỉ âm thầm cho Hiền biết về thực trạng của Trọng ở bên ngoài.
Cứ như thế đã trải qua bốn năm, Hiền tích góp được một số tiền kha khá từ việc bán tạp hóa, rồi mở lại một đại lý nước ngọt như những gì mình đã mất trước đó. Lần này Trọng chính thức có việc làm, thuê xe đi bỏ hàng cho những đại lý khác. Hiền tin rằng trong suốt thời gian qua chồng ăn không ngồi rồi nên sinh ra đủ thói hư tật xấu, chỉ làm những việc nhỏ linh tinh trong nhà cho qua ngày qua tháng. Lần này thì khác đã có việc hẳn hoi, chắc chắn sẽ không còn cơ hội mà la cà ăn chơi đàn đúm cùng lũ bạn. Kể từ đó Trọng rất chịu khó làm, siêng năng thay đổi đến trông thấy, kể cả đi lấy hàng ở xa đến tận khuya mới về. Mỗi khi đi về chưa kịp tắm rửa, còn nguyên bộ quần áo mồ hôi ướt đẫm nghe mùi chua như giấm, đã chạy vào bế con vui đùa rồi hôn vào má thắm thiết. Hiền thấy thật hạnh phúc ở những phút giây này, mỗi khi chồng lái xe đi con bé chạy lon ton ra đầu ngõ, miệng cứ gọi “ba…ba” rồi đành đạch khóc nhảy dựng bên tiếng dỗ của Hiền. Bé thương cha nó lắm, khi nghe tiếng xe Trọng về trước cửa, vội vã chạy ra mừng rỡ miệng cười toe toét, dang tay ôm chầm chẳng chịu rời khỏi lòng. Thấy chồng chăm chỉ làm việc Hiền cũng không còn nhớ đến những năm tháng trước đó! Có lẽ nhờ vậy khiến Trọng thay đổi hoàn toàn. Cô cũng cảm thấy yên tâm hơn khi giao việc, cả tiền bạc cho Trọng quản lý cùng. Vì đâu thể nào vợ chồng mà cứ tối ngày ngờ vực, lo sợ rồi dẫn tới cảnh giác! Tạo ra một ranh giới có khoảng cách bất khả xâm phạm như hai quốc gia riêng.
Ngày Hiền nhập viện vì cơn đau ruột thừa phải lên ca mổ gấp, mọi việc ở nhà đều giao cho chồng coi. Ai cũng tin tưởng, vì trong suốt thời gian qua Trọng không vướng vào cờ bạc, có lẽ đã bỏ hẳn vì thấy sợ sau những lần quay về tay trắng. Nhận ra rằng cờ bạc là một nước đi quá đỗi sai lầm cần phải dẹp bỏ để làm việc chính đáng. Nhưng nào có phải, tiền trong tay thì ngựa quen đường cũ! Trọng lại thua trắng chỉ trong vòng 3 ngày. Thế là công sức của vợ lần thứ hai đã tan thành mây khói. Vừa mới xuất viện trở về chưa kịp ngả lưng nghỉ! Nghe tin Hiền xỉu ngang phải trở vào bệnh viện thêm một lần nữa. Nằm trên giường bệnh trong vòng tay thương yêu của mẹ cha già! Giọt nước mắt số phận đen đủi rơi xuống thật mặn cay, nó cay như chính cuộc đời của cô phải gặm nhấm nỗi đau thương của một người ban tặng. Người đó không ai khác! Người mà cô hết lòng tin tưởng, hết lòng thương yêu, cũng chính là người đầu ấp tai gối gần mười năm dài đằng đẵng. Đau đớn hơn, là những gì xảy ra trong hôm nay đều dồn hết về Hiền. Họ đổ lỗi cho cô, tất cả tiền bạc của cải đều mang về phụng dưỡng cho cha mẹ ruột nên mới xảy ra cớ sự này. Nỗi oan ức, kèm với cơn sốc, vết thương còn đau âm ỉ! Cô nằm khóc, những tiếng khóc tức tối trút vào đêm lặng thinh.
– Con đừng khóc nữa, chuyện đã đến nước này rồi có buồn thì cũng vô ích! Số trời đã định đoạt không tránh khỏi. Thôi thì về sống lại như ban đầu, đừng buôn bán gì hết – Mẹ của cô rơi hai hàng nước mắt nhìn con trong bộ dạng tội nghiệp, chưa bao giờ thấy con của mình ra nông nỗi như bây giờ. Trước lúc Hiền chưa lấy chồng, tuy không phải là tiểu thư đài các con nhà giàu có với tài sản đồ sộ, nhưng Hiền chưa một lần khổ sở, khóc lóc thê thảm như khi đi làm dâu. Thuở còn ở nhà của mẹ cha, cô như một nàng công chúa quá đỗi hồn nhiên sống trong tình yêu thương bao la của đức Vua lẫn mẫu Hậu. Đến khi về làm dâu thì Hiền chẳng khác gì như một kẻ ăn mày, thân thể gầy gò, ăn mặc xuề xòa gương mặt khô khốc và đôi bàn tay hằn lên những chai sần của sự vất vả gian truân. Phận làm cha mẹ có ai không thương xót khi thấy con mình đang chới với trong bể khổ cuộc đời! Cha mẹ nào không mỉm cười khi con mình sống yên vui với hạnh phúc viên mãn.
– Mẹ muốn con tiếp tục khổ sao? – Hiền lấy tay lau nước mắt, nghẹn ngào nói từng lời.
– Thế bây giờ con tính thế nào?
– Con muốn ly hôn, vì con không thể chịu đựng được nữa.
– Ly hôn là chuyện quan trọng, không thể nói trong lúc tức giận thiếu suy nghĩ. Con đã cân nhắc kỹ chưa? Đúng, hạnh phúc của con cha mẹ không có quyền can thiệp, nhưng con phải suy xét cho thấu đáo trước khi đưa ra quyết định, kẻo hối hận về sau.
– Thưa mẹ con đã suy nghĩ kỹ.
– Hiền ơi! Về nhà đi con! Gia đình mình sẽ sống như những tháng ngày xưa ấy. Cha mẹ sẽ lo đầy đủ cho con và cả cháu ngoại – Nói vừa dứt tiếng, cha của Hiền òa lên khóc! Đây cũng là lần đầu tiên cô nhìn thấy cha mình khóc, những giọt nước mắt lăn dài trên gương mặt khắc khổ đầy tội nghiệp của ông.
– Hả! Ông đồng ý để con Hiền nó ly dị thằng Trọng? – Bà cầm lấy tay ông, vỗ nhẹ vào vai như an ủi ông đừng quá xúc động.
– Phải.
– Nhưng… – Bà ấp úng chưa nói hết câu, thì ông tiếp lời.
– Không nhưng nhị gì hết. Đúng là hạnh phúc của con cha mẹ không có quyền xen vào! Nhưng hôm nay tôi sẽ xen vào. Tôi không muốn con mình tiếp tục khổ. Tôi thấy thất vọng về gia đình chị sui lắm. – Ông ngồi bệt xuống với gương mặt buồn rầu nhìn ra cửa sổ bằng đôi mắt trầm ngâm.
– Sẵn ông nói tôi mới nói luôn! Tôi không ngờ chị sui lại cho rằng “con Hiền mang hết tiền đem về cho gia đình mình”. Thật sự nghe câu đó tôi buồn dữ dội, từ trước đến giờ mình chỉ có cho con, chứ nào có lấy của con bất cứ cái gì đâu. Sao họ có thể ăn nói hồ đồ mà không sợ mích lòng sui gia.
– Họ quá xem thường nhà mình, rõ ràng là thằng Trọng cờ bạc đỏ đen thua hết sạch, thế mà lại đổ lỗi do con Hiền. Thôi không nói nhiều, nói tới nói lui mất công người ta lại dị nghị rồi cho rằng sui gia mà mâu thuẫn tới tiền bạc thì chẳng khác gì đi làm đề tài cho người ta bàn tán cười khinh. Cứ ly hôn là xong, khi nào con xuất viện thì về bên đó lấy đồ dẫn cháu ngoại đến nhà mình sống, rồi đưa đơn ra tòa. Vậy là êm xuôi! Không bàn cãi lôi thôi.
Sau khi xuất viện Hiền đưa đơn ra tòa và chính thức ly hôn. Kể từ đây mỗi người đi một đường riêng chẳng còn ai can thiệp vào cuộc sống của ai. Hiền dẫn con về nhà cha mẹ sống, với muôn lời bàn tán xôn xao từ bà con lối xóm, nào là “đang sống hạnh phúc, tại sao phải ly hôn” hoặc “làm dâu nhà đó sướng như tiên, có phúc mà không biết hưởng” . Dù thế nào đi chăng nữa Hiền vẫn giữ quan điểm cá nhân “Chẳng do ai, sống không hợp thế là ly hôn” mỗi khi có ai hỏi về nguyên nhân của sự tan vỡ Hiền đều trả lời như thế. Vì còn phải giữ cái sĩ diện, uy tín cho gia đình nhà chồng.
Từ ngày về nhà cha mẹ cô thay đổi trông thấy, có da có thịt, trắng trẻo, còn xinh đẹp hơn xưa. Ngày Hiền dọn đồ dắt con ra khỏi nhà, mẹ chồng đứng nhìn đăm chiêu gục đầu rơi hai hàng nước mắt! Bà tiếc hùi hụi vì Hiền là đứa đảm đang, hiếu thảo, sống hòa thuận với mọi người trong nhà. Trước khi đi Hiền không quên cúi đầu chào bà, câu nói nghe đứt ruột đứt gan “Thưa mẹ con đi” bà nhìn theo chết lặng, nhưng chẳng dám hé môi gọi tên con dâu bất cứ một tiếng nào. Bà lấy tay vịn lan can, trông dáng đi của Hiền! Mỗi bước đi như một nhát búa đập vào lòng bà đến vỡ nát tâm can. Nhưng vẫn không thay đổi được cái tính sĩ diện của mình đối với những người xung quanh, khi họ hỏi han nguyên nhân dẫn tới gia đình tan vỡ. Bà vẫn cho rằng cuộc ly hôn này do chính lỗi lầm từ Hiền gây nên! Hoàn toàn không phải từ con trai nhà bà. Dù bà cảm thấy lương tâm bị cắn rứt khi thay đen đổi trắng, chuyện không nói có, chuyện có nói không! Nhưng vẫn một mực ôm cái sĩ diện to đùng vào lòng. Bà sợ người ta biết sự thật rồi xem thường. Chính vì lý do ấy phải một mực bảo vệ, dù đó là điều sai.
Từ đó Hiền để con lại cho ông bà ngoại ở nhà săn sóc nuôi dưỡng. Cô rời quê hương lên thành phố đi làm kiếm tiền sẵn quên đi chuyện buồn ở đây. Những lần nghĩ tới con khiến cô phải trào dâng nước mắt. Không biết tương lai của đứa trẻ rồi sẽ trôi về đâu! Cả cha lẫn mẹ đã không cho nó một cuộc sống hạnh phúc với mái ấm gần gũi tình yêu thương vẹn tròn! Cô hứa với lòng sẽ vừa làm cha vừa làm mẹ nhằm bù đắp lại sự mất mát, nỗi bất hạnh mà nó đang trực tiếp hứng chịu do tác động từ người lớn gây ra. Cứ như thế bốn năm cũng ròng rã trôi qua, bé giờ đã lớn ngoại không còn phải cực nhọc trông nôm như hồi lúc mới về. Bé học giỏi, những lần được điểm cao, hoặc được nhà trường khen thưởng, bé hay gọi điện thoại khoe với mẹ về thành tích của mình. Chắc chắn những lần như thế, khi mẹ về quê đều có phần thưởng từ những con búp bê, những cái váy trông điệu đà xinh xắn. Bé quá khôn ngoan, nói chuyện và suy nghĩ chẳng khác gì người lớn. Còn nhớ lúc mới bảy tuổi có một lần chải tóc cho Hiền trước chiếc gương nó nhìn vào rồi nói:
– Mẹ đừng để cái môi này, không tươi, trông xấu xí lắm.
– Thế để môi như thế nào cho đẹp đây? Nhờ con tư vấn giúp mẹ. – Hiền cười và nói cùng nó.
– Con thấy các chị trong tivi tô môi đỏ trông đẹp lắm. Mẹ làm môi đỏ sẽ đẹp hơn. – Nó nói những lời thơ ngây làm Hiền phải bật cười.
– Mẹ già lắm rồi, đâu còn trẻ như các cô diễn viên trên tivi mà môi son, má thắm.
– Không đâu, mẹ Hiền còn trẻ lắm. Nếu mẹ chịu trang điểm sẽ không thua gì so với các chị diễn viên.
– Lỡ mẹ trang điểm đẹp lộng lẫy, khi ra đường người ta ngỏ lời, lúc đó mẹ làm sao? – Nó gãi đầu rồi nhanh nhảu trả lời.
– Thì kệ họ! Mà sao họ lại ngỏ lời vậy mẹ?
– Thì mẹ đẹp, sẽ có người tán tỉnh, nếu mẹ động lòng sẽ lấy người đó làm chồng. Thế con có muốn mẹ đẹp nữa không?
– Con muốn mẹ đẹp, nhưng con không muốn mẹ lấy chồng đâu.
– Ủa sao vậy?
– Con chỉ muốn mẹ ở vậy nuôi con thôi.
– Thế thì con đừng bắt mẹ phải đẹp, nếu đẹp là mẹ phải đi lấy chồng, con chọn cái nào?
Nó im lặng không nói, chẳng biết trong đầu đang suy nghĩ về cái gì. Nó rất sợ mẹ trò chuyện với những người đàn ông khác. Khi ra đường có ai hỏi thăm cười đùa, nó kéo tay đi thật nhanh vì cho rằng họ đang có ý đồ ve vãn. Trừ khi nào mẹ nói chuyện với người cùng giới thì thôi.
– Có phải lấy chồng là phải có em bé không mẹ? – Nó quay sang bất ngờ hỏi Hiền.
– Đúng rồi. Con muốn có em không – Hiền ôm nó vào lòng, nhìn vào mắt mà nói.
– Không. – Nó, thẳng thừng trả lời, chỉ một từ duy nhất.
– Ủa sao thế, có em vui mà, con không chịu làm chị sao.? – Hiền tiếp tục trêu.
– Không, vì có em rồi mẹ sẽ thương em nhiều hơn không còn thương con nữa. – Nó rời vòng tay Hiền bỏ đi, có vẻ như đang giận hờn vì những câu nói ấy.
Mới đó mà đã mấy năm rồi, càng ngày càng lớn bé thêm biết nhiều hơn, những câu nói và dòng suy nghĩ của trẻ nhỏ đôi khi khiến người lớn phải thực sự giật mình. Rồi sau này khôn lớn nó sẽ nhận ra vì sao cha mẹ phải ly hôn. Nó cũng hiểu nỗi khổ đau của Hiền đã chịu trong suốt khoảng thời gian làm dâu nhà nội, và việc ly hôn là một cách để giải thoát hữu hiệu.
Thời gian đi làm ở thành phố Hiền có yêu đương với một người cũng đã từng đổ vỡ. Họ cảm thông nhau vì số phận vết xe đổ giống hệt, chỉ hai năm tìm hiểu giờ họ muốn gán ghép thành một đôi để sống hết quãng đời. Nối lại sợi tơ hồng mà trước đó bị cắt đứt bởi của cuộc hôn nhân sai lầm, quá nghịch phận trái duyên. Hiền bắt đầu đi thêm bước nữa.
Đám cưới của Hiền diễn ra cùng chồng mới, người ta cứ bàn tán xôn xao kẻ nói ra người nói vào, đầy lời lẽ chỉ trích ít ai có sự đồng cảm về một người từng bị đổ vỡ hôn nhân. Lý do hết sức đơn giản, chồng cũ vẫn còn ở vậy mà cô lại nỡ đi lấy chồng khác! Rõ ràng Hiền chưa từng thương yêu Trọng! Nói không hợp cũng chẳng qua tìm lý do để ly hôn, nhằm danh chính ngôn thuận được tự do lấy người khác! Người ta có ác cảm với Hiền và thấy thương thằng Trọng kể từ đó. Ngày vui của Hiền khách khứa hân hoan trao nhau lời chúc phúc vì cô đã thật sự tìm được một nơi bến đỗ đúng nghĩa để nương thân sau này. Hiền vẫn trong chiếc váy Soiree trắng, tươi cười cùng bạn bè khách khứa! Đâu đó có một nỗi buồn rất sâu kín lặng lẽ phát ra từ gương mặt con bé. Nó nấp mình sau chiếc xe hoa, mắt nhìn theo từng cử chỉ của mẹ đang quàng tay bên chồng mà hai hàng nước mắt chảy dài. Nó khóc thút thít! Khi thấy có ai đang nhìn, nó giả vờ cúi xuống sửa cái váy, rồi tiếp tục khóc dầm dề mà chẳng vơi đi dù chỉ một chút buồn. Dù biết hôm nay là ngày vui của mẹ, nhưng chẳng thể nào cười nổi. Lấy tay lau nước mắt rồi chạy đi thật nhanh về phía hướng nhà nội! Chính nó cũng chẳng biết là vì sao, đang làm gì, cảm xúc cứ bị trực quan dẫn đường, tóm lại cứ tránh né không muốn thấy cảnh mẹ Hiền đi lấy chồng. Nó dừng lại, rẽ vào con đường vắng, ngồi xuống gốc cây khóc một trận đã đời, miệng gọi “Ba ơi – mẹ ơi”. Tiếng gọi thật lớn rồi mất dần giữa không gian quạnh quẽ. Nó lặng lẽ trở về, tiễn mẹ lên xe hoa chuẩn bị bước theo chồng.
Hiền tìm khắp nơi nhưng chẳng thấy con đâu. Nó trở về len lén chạy thẳng vào phòng nằm trên giường lấy chăn đắp kín bít. Hiền vào thay đồ thấy con nằm im đó, hiểu ra rằng “tâm trạng nó đang rất buồn vì cái chuyện cô sắp sửa về nhà chồng, dù biết chỉ một thời gian ngắn rồi sẽ quay trở lại”.
– Con gái ngoan của mẹ, rồi khi con lớn lên con sẽ hiểu nỗi lòng của người mẹ đơn thân đã tan vỡ và đau thương đến mức nào! Thật khác xa với những suy nghĩ của con ngay lúc này. Bất cứ người phụ nữ nào cũng cần có một nơi để che chở nhằm bước qua sóng gió của cuộc đời. Khi lớn khôn thì con cũng không ngoại lệ! Hãy thương mẹ mà mừng vì đã tìm cho con một người cha rất tốt! Tuy không phải ruột thịt nhưng họ cũng rất thương yêu con như chính là máu mủ – Hiền xoa đầu nó với đôi hàng nước mắt. Nó giở chăn ra ôm lấy mẹ! Hai mẹ con khóc nghẹn ngào, lời an ủi vỗ về liên tục của Hiền dành riêng cho con.
Lúc theo Hiền bước lên xe hoa, nó im lặng chẳng nói được lời nào, dù chẳng thiếu những lời dỗ ngon dỗ ngọt hết lòng từ người lớn. Nó vẫn gục đầu nhắm mắt đến lúc xe dừng hẳn trước cái rạp cưới bên căn nhà cái cổng rào màu xanh! Đó là nhà của người cha dượng. Nó chẳng chịu đi vào, đôi bàn tay cứ giữ chặt lấy Hiền! Bỗng nhiên nó nói một câu, lại một lần nữa khiến Hiền rơi nước mắt.
– Mình về nhà ngoại đi mẹ, con không muốn mẹ ở đây đâu. – Câu nói nghẹn ngào kèm nước mắt chảy xuống đôi gò má bé nhỏ.
– Ngoan đi con gái hãy thương mẹ! Đừng khóc nữa mẹ đau lòng lắm! Rồi mẹ sẽ về với con sau một thời gian ngắn. Con về nhớ học hành cho giỏi, nghe lời ngoại, có như thế mẹ mới thấy an lòng. – Hiền lấy tay lau nước mắt, hôn thật nhiều và gương mặt của nó.
Đến lúc xe ra về, Hiền đứng ngoài ngõ nhìn theo thấy lòng mình quằn quại với những cơn đau liên tục bị siết chặt theo bóng con xa dần. Bé vẫn nằm trong vòng tay của ngoại, ông bà kể rất nhiều chuyện vui mà hằng ngày nó vẫn thường thích nghe! Nhưng sao bây giờ chẳng thấm thía để tạo ra bất cứ tiếng cười nào dù chỉ là gượng gạo. Nó hiểu ra rằng, mẹ đi lấy chồng xa, rồi mẹ cũng sẽ có con, mẹ có cuộc sống riêng bên gia đình của mẹ, mẹ sẽ ít trở về thường xuyên giống như những năm trước. Ngày ấy đi làm xa, vào các ngày lễ hoặc những dịp giáp tết mẹ vẫn hay trở về. Hai mẹ con như bạn thân với nhau, san sẻ đủ thứ chuyện có trên cuộc đời này! Vui như chưa từng vui trong vòng tay của mẹ. Rồi các kỳ nghỉ hè ngoại dẫn lên thành phố để thăm mẹ Hiền, sự háo hức vui sướng đến tột cùng! Đó là những phút giây yên bình hạnh phúc nhất của nó. Nhưng từ nay về sau có lẽ những điều ấy sẽ vô cùng hiếm hoi thiếu hơi thở của mẹ. Bỗng nhiên cảm xúc dâng trào! Nó khóc rồi gọi to “mẹ ơi…mẹ ơi…mẹ ơi…”. Ngoại nhìn thấy đó rồi không kiềm lòng cũng đành khóc theo, thương cảm rồi âu yếm dỗ dành. Hứa khi về nhà sẽ mua đủ thứ đồ chơi, cả quần áo đẹp và nhiều thức ăn ngon! Nhưng giờ sao nó chẳng còn thiết tha.
Về đến nhà ngoại, vừa xuống xe nó tức tốc chạy ra phía cánh đồng. Đó cũng là nơi mỗi buổi chiều phụ mẹ gom rau muống mang lên cho ngoại để nấu nồi cám lợn! Có khi ngồi nghe kể chuyện về những ngày xa xưa lúc mẹ còn ấu thơ ở cái ao rau muống, bán từng bó lấy tiền để mua gạo. Rồi cái ao rau muống này, từ đây sẽ vắng đi dáng của mẹ.
Chiều buông xuống rất nhẹ nhàng, phía ngoài hướng đồng xa là nắng trải vàng lên hàng cây vút cao! Bên kia bờ ao rau muống những con cò trắng với chiếc mỏ nhọn đang mải mê gắp mồi, rồi chúng cũng sải cánh bay tìm về nơi tổ ấm! Nơi ấy có mẹ chúng đang chờ sau một buổi rong chơi. Chỉ còn duy nhất một con cò ở lại, sao nó chẳng chịu bay về tổ ấm ở tít phía chân trời! Chắc là còn đang đợi mẹ, nên giờ một bóng côi cút lặng lẽ…nhỏ bé dưới bóng chiều bao la.
Rồi bỗng nhiên một thời gian sau người ta lại một phen bàn tán sôi nổi khi thấy Hiền xách va li trở về nhà mẹ. Nguyên nhân xảy ra sự việc trên là bắt nguồn từ người chồng mới. Trước khi lấy chồng, Hiền đã kể hết cuộc đời của mình cho người chồng thấu hiểu, rộng lượng mà chấp nhận, đồng cảm cho hoàn cảnh của cô nhằm về sau có được tiếng nói chung. Dĩ nhiên được chồng mới chấp thuận đồng ý ngay sau đó. Yêu cầu cũng chẳng có gì to tát! Hiền sẽ không làm dâu, vì làm dâu cô sẽ xa đứa con gái duy nhất của mình! Nó đã thiếu cha, đó là điều bất hạnh rất lớn trong tâm hồn của một đứa trẻ. Bây giờ lại thiếu luôn cả mẹ thì chẳng phải cuộc đời của đứa trẻ tội nghiệp là những ngày bão giông nghiệt ngã giữa dòng đời? Người chồng mới thấu hiểu, hứa hẹn sẽ không để Hiền làm dâu, sợ cô thiệt thòi, xa đứa con mình đã nặng bụng đẻ ra, với lại ai nỡ đành tâm chia cắt cái tình cảm vốn dĩ thiêng liêng ấy! Đích thân sẽ đi ở rể và thương yêu con của Hiền như chính con ruột mình. Nhưng sao đã qua 4 tháng người chồng mới mãi tìm cách thoái thác nhằm tránh lời hứa như ban đầu cam kết. Nếu yêu thương Hiền thì phải yêu thương luôn đứa con nhỏ! Không thể xây hạnh phúc riêng với cô mà để con bé phải bơ vơ như bóng cò chiều lẻ bạn dưới đồng rộng mênh mông. Hiền cũng thương người chồng mới, nhưng không chịu xa cách đứa con mình. Nó là linh hồn, nó là hơi thở! Làm sao sống khi thiếu đi không khí. Làm sao sống khi con người có xác mà chẳng hề có hồn. Đối với Hiền, chồng không phải là tất cả trong cuộc đời của mình. Chỉ có đứa con là hơn hẳn những gì quý giá đang hiện diện trên Trái Đất. Thấy Hiền về nó lật đật chạy ra trước sân ôm chầm sà vào lòng! Nỗi vui mừng rộn rã như chú chim non đang say sưa nhảy nhót hót líu lo trên cành. Hiểu ra rằng mẹ Hiền sẽ không bỏ nó nữa. Hiền ôm bé thật lâu, hôn nhiều vào đôi má mũm mĩm cho nguôi nỗi nhớ trong suốt thời gian đã cháy phừng phực trong lòng. Nó dí sát vào tai Hiền rồi nói điệu khẽ khàng “Mẹ ơi! Giờ thì bóng cò chiều đã thôi không lẻ bạn”. Hai mẹ con bước vào nhà ngoại trong niềm vui chứa chan. Ngoài xa xa bóng chiều đổ xuống cánh đồng nhuộm vàng từng đồi cỏ! Con cò duy nhất cũng bay về với mẹ bên tổ ấm bình yên.
Truyện ngắn của Quang Nguyễn
BÌNH LUẬN